Herengracht 168 Het Witte Huijs

<- 170-172 Herengracht               Panorama             Herengracht 166 ->

Herengracht 168

Herengracht 168

Herengracht 166, tekening Caspar Philips

Tekening Caspar Philips

Herengracht 168 Het Witte Huijs

Gebouwd           1638
Architect            Philip Vingboons
Opdrachtgever    Michiel Pauw
Monument         Rijksmonument
1853 : LL 149  (huisnummer 1853-1875)

1808 : 42 2553  (verpondingsnummer)

1796 : 42 403    (kleinnummer)

1732 : 42 2533  (verpondingsnummer)

Kadast: E 3727  (kadaster oud)

De suikerbakerij

Het stadserf 14 in park C – aan de voorzijde 29 voet breed (1 voet = 0,283m), aan de achterzijde 49 voet en 190 voet lang – wordt in 1614 voor ƒ 4.000,- gekocht door huistimmerman Dirck Albertsz en daarna in 1617 – als hij al aan het heien is – bij executie verkocht aan metselaar Jan Egbertsz, die ook bouwer is van Herengracht 2, 138, 140, 142, 144 en 180. Jan doet het perceel in 1619 voor ƒ 5.000,- over aan twee uit Antwerpen afkomstige broers, de katholieke suikerbakkers van Kessel/Keijssel. Gilles van Kessel leeft van ongeveer 1568 tot na 1638 en is in 1595 getrouwd met de in Antwerpen geboren Maeijcke Wijs. David van Kessel leeft van ongeveer 1570 tot 1629 en is in 1610 getrouwd met de in 1590 in Amsterdam geboren Maeijcke Wijs, dochter van suikerbakker Roehos Wijs, een broer van de eerder genoemde oudere Maeijcke Wijs. 1)

Inmiddels is op het terrein tussen 1618-1619 een huis verrezen met een gang ernaast, aan het eind waarvan de suikerbakkerij zich bevindt. Het is gebouwd door metselaar Jan Egbertsz en krijgt de naam ‘De Vergulde Meulen’. Dat is de naam van het pand Damrak 49, waarin de gebroeders van Kessel eerder een suikerbakkerij exploiteren en die in 1626 eigendom is van David van Kessel en van de weduwe (wonende op de Herengracht bij de Wolvenstraat) en erfgenamen van Gilles van Kessel 2). Huurder is in 1631-1633 de rond 1602 te Middelburg geboren suikerbakker Rombout le Per, die in 1633 trouwt met de eveneens uit Middelburg afkomstige Margrieta Baselier.

Herengracht 168 Michiel Pauw  1590-1640

Michiel Pauw [1590-1640], gedateerd 1618, de maker van het werk is onbekend.

Nieuwbouw door Michiel Pauw

In 1637 wordt het pand – op voorwaarde dat de huurder zijn suikerbakkersgereedschap mag meenemen – verkocht aan Michiel Pauw [1590-1640] sinds 1623 ridder van Sint Marcus, koopman, schepen in 1622 en bewindhebber van de W.I. Compagnie van 1621 tot 1636. Hij laat het huis in 1638 door architect Philips Vingboons herscheppen in een fraai koopmanshuis. Vingboons breekt radicaal met de stijl van zijn voorgangers. Instructief is een vergelijking tussen dit Witte Huijs en het buurpand, het Bartolotti huis, dat twintig jaar eerder is ontworpen door Hendrick de Keyser. Het oudere huis wordt gekenmerkt door een kleurrijke afwisseling van baksteen en zandsteen en een overdaad aan ornamentiek. Vingboons ontwerpt echter een strakke en statige gevel die geheel uit Bentheimer zandsteen is opgetrokken en daarom Het Witte Huijs wordt genoemd. Het huis heeft een zeer moderne zandstenen halsgevel met boven de deur en de vensters, als enige versiering, frontons en in de hals het wapen Pauw met zijn thans nog aanwezige twee prachtige Sint Marcus-leeuwen als schildhouders, waarboven onder de hijsbalk een opengeslagen boek met het woord «Veritas» (waarheid). De gang naar de suikerbakkerij wordt bij het huis getrokken. Voor de tekeningen uit die tijd, zie tabblad “Tekeningen Vingboons”.

De bouwheer heeft het huis slechts kort bewoond; na zijn dood is zijn weduwe Hillegonda Spiegel, [1599-1677] eigenares en bewoonster. Zij verkoopt het pand in 1655 voor ƒ 44.000,- aan Hendrik Scholten [1617-1679] geboren in Osnabrück, bewindhebber van de 0.I. Compagnie en koopman op Italië en de Levant. Deze betrekt het met zijn vrouw Sara Broen [1622-1671]. Van 1708 tot 1709 woont hier kort mr. Jan Six II met Maria Calkoen [1674-1728], zie ook het tabblad “Fam. Six tak Hillegom”. De zes kinderen van Hendrik Scholten zijn: Hendrik, Sara [1649-1718] – zij is getrouwd met de suikerbakker en ossenweider Christiaan van de Blocquery [1647-1714] –, Susanna [1648-1723] – weduwe van de in 1701 overleden koopman Salomon van de Blocquery (zie Herengracht 442 en 495) –, Anna Maria, Lucas en Coenraad Scholten.

 

 

Hebt u aanvullingen of wilt u meedoen?

Als u opmerkingen of aanvullingen hebt op de tekst hierboven, wilt u dan ook het huisnummer erbij vermelden.

Uw e-mail adres wordt alleen maar gebruikt om eventueel op uw opmerkingen te reageren.

 

Foto's of andere informatie vande  panden kun u ook zenden naar info@amsterdamsegrachtenhuizen.info.